BEDÛH TILSIMI
Bedûh, geçmişten günümüze kadar farklı kültürlerde mistik bir sembol ve tılsım olarak ilgi görmüştür. Arapça ve Farsça telaffuzu “budûh” olan bu kelimenin kökeni ve anlamı, tarih boyunca çeşitli tartışmalara konu olmuştur. Bu yazıda, bedûhun etimolojisi, tarihsel gelişimi, İslâmî literatürdeki yeri ve farklı kültürlerdeki kullanımına detaylı bir şekilde değinilecektir.
Etimoloji ve Köken Tartışmaları
Bedûh kelimesi, kökeni ve anlamı bakımından çeşitli spekülasyonlara maruz kalmıştır. Bazı Arapça lugatlarda kelimenin “bdh” kökünden türediği ve “hanımların nazik bir şekilde yürüyüşü” anlamına geldiği belirtilirken, Türkçe ve Farsça kaynaklarda kelimenin “esmâ-i hüsnâdan vedûd vezninde bir isim” veya “mektup ve havaleleri yerine ulaştıran bir melek” olduğu gibi açıklamalara rastlanmaktadır. Ancak bu iddialar herhangi bir tarihi veya linguistik dayanağa sahip değildir.
Ayrıca, Hristiyanların kullandığı “abracadabra” ve “abraxas” kelimeleri gibi anlamı belirsiz sembollere benzediği, kutsiyet kazandırmak amacıyla bir ilahî isim olarak sunulduğu ileri sürülmektedir. Bedûhun, anlamı olmayan bir kelime olduğu ve şekilsel olarak bir “vefk” ile ilişkilendirildiği de dikkat çekmektedir.
Bedûhun Matematiksel ve Tılsımsal Bağlantıları
Bedûh, şekilsel olarak üçlü bir vefkin (el-vefku’l-harfî) dört köşesindeki harflerin (ب د و ح) soldan sağa dizilmesiyle oluşmaktadır. Bu vefkin temeli ise sayısal bir vefktir (el-vefku’l-adedî) ve her rakam, harflerin ebced hesabındaki karşılığını temsil eder. Bu bağlamda, İslâmî literatürde bu vefkin Hz. Âdem ve Hz. Süleyman ile ilişkilendirilmesi dikkat çekicidir.
Hz. Âdem’in (آدم) harfleriyle vefkteki rakamların toplamı (45) birbirine eşittir. Aynı şekilde Hz. Havvâ’nın (حوّاء) adı da vefkteki sıraların ve köşegenlerin ebced değerleriyle eşleşir (15). Ancak, bu vefkin Hz. Süleyman’ın mührü olduğuna dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır.
İslâmî Literatürde Bedûh
İslâmî kaynaklarda bedûhun ilk kullanımı Câbir b. Hayyân’ın Kitâbü’l-Mevâzîn adlı eserine dayanmaktadır. Hayyân, bu vefki Tyanalı Apollonios’tan etkilenerek doğumu kolaylaştırıcı bir tılsım olarak tanımlamıştır. Daha sonra, bu tılsımın Gazzâlî’nin eserlerinde de yer aldığı ve ona mistik bir anlam yüklendiği görülmektedir. Ancak Gazzâlî, el-Münkız mine’d-Delâl adlı eserinde bu tılsımdan sadece kısa bir şekilde bahsetmiş ve onu övmemiştir.
Bedûh ile Zühal (Satürn) gezegeni arasında da bir bağlantı kurulmuştur. Zühal’in ebced değeri (45), bedûh vefkindeki rakamların toplamına eşittir. Ayrıca, astrolojik olarak Zühal’in soğuk, kuru ve hızlı bir gezegen olması, bedûhun enflamatik hastalıkların tedavisinde veya doğumu kolaylaştırmada kullanılması gerektiği inancını doğurmuştur.
Kullanım Alanları
Bedûh tılsımının farklı amaçlar için kullanıldığı bilinmektedir:
- Sihir ve büyünün bozulması: Kötü etkilerin ortadan kaldırılmasında etkili olduğu düşünülmüştür.
- Aşk ve muhabbet: İki kişi arasında sevgi ve bağlılık oluşturmak için kullanılmıştır.
- Sağlık ve doğum: Hastalıkların tedavisinde ve doğum sürecini kolaylaştırmada etkili bir tılsım olarak kabul edilmiştir.
- Koruma: Kötü ruhlardan ve zararlı etkilerden korunmak için muskalarda kullanılmıştır.
Bedûhun Şartlı Kullanımı
Bedûhun kullanımı için bazı şartlar belirlenmiştir. Tılsımı hazırlayan kişinin:
- Şeriata bağlı olması,
- Gizli ilimlerde uzmanlık kazanması,
- Bu bilgileri kötüye kullanmaması gerekmektedir.
Ayrıca, bedûh tılsımı oluşturmak için kullanılan harflerin ve sayıların belirli bir düzen içinde yazılması veya okunması gerektiği vurgulanmıştır.
Kültürlerarası Etkileşim
Bedûhun kökeni, Çin’deki “lō-şū” adı verilen kaplumbağa sırtındaki şekillerle ilişkilendirilmiş ve bu vefkler İslâm öncesi farklı kültürlerde de bilindiği ortaya konmuştur. Bu durum, bedûhun yalnızca İslâmî değil, evrensel bir mistik sembol olarak değerlendirilebileceğini göstermektedir.
Sonuç
Bedûh, tarihi ve kültürel bağlamda mistik ve metafizik bir sembol olarak dikkat çekmektedir. İslâmî literatürde Gazzâlî, Câbir b. Hayyân ve diğer alimler tarafından farklı şekillerde ele alınmış ve çeşitli kullanım alanları geliştirilmiştir. Ancak, bu tür tılsımların anlam ve etkileri konusundaki belirsizlikler, onların daha çok sembolik bir anlam taşıdığını düşündürmektedir. Bedûh, tarih boyunca insanlığın mistik ve metafizik olana duyduğu ilginin bir yansımasıdır.
Kaynaklar
- Câbir b. Hayyân, Kitâbü’l-Mevâzîn.
- Gazzâlî, el-Münkız mine’d-Delâl.
- Arapça ve Farsça Lügatleri.
